Stel, je vader of moeder is dement. Je vraagt je af wie zijn of haar zaken mag regelen. En, wat kan je doen als je hun huis wilt verkopen?

Wat als iemand zelf niet meer kan handelen?

Er zijn bepaalde situaties waarin iemand zijn wil niet of niet goed duidelijk kan maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan iemand die in coma ligt of iemand die dementerend is. Deze personen zijn handelingsonbekwaam en kunnen zelf niet juridisch handelen.

Oplossingen voor deze situaties zijn ondercuratelestelling of bewindvoering. Om dit in te stellen moet er een verzoek worden gedaan aan de rechter. Dit is een erg tijdrovende procedure. Op het moment dat er een curatelestelling of bewindvoering is ingesteld, dan moet de curator of de bewindvoerder elk jaar financiële verantwoording afleggen bij het Kantongerecht. Voor bepaalde handelingen van de betrokkenen is van tevoren machtiging van de Kantonrechter nodig. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de verkoop van een woning.

Het kan ook zijn dat het gaat om een echtpaar waarvan één van de echtgenoten nog prima in staat is om zelf de financiële belangen te behartigen. De jaarlijkse financiële verantwoording aan de Kantonrechter wordt dan gezien als een inbreuk op hun privacy.

Oplossing

Om de tussenkomst van de rechter te voorkomen wordt door de notaris algemene volmachten opgesteld. Deze volmachten houden in dat echtgenoten elkaar over en weer bij de notaris machtigen om alle handelingen te doen die nodig mochten zijn. De algemene volmacht zorgt er dus voor dat de andere echtgenoot zonder ingewikkelde juridische procedures beslissingen kan blijven nemen met betrekking tot het vermogen.

Wie krijgt volmacht?

In de notariële akte van volmacht kun je een reserve gemachtigde aanwijzen. Je echtgenoot wordt dan bijvoorbeeld als eerste gemachtigde aangewezen en je kinderen als tweede gemachtigde. Als je echtgenoot niet meer in staat is jouw belangen te behartigen, dan kunnen je kinderen dit doen.

Een volmacht hoeft niet perse aan je echtgenoot te worden verleend. Een ondernemer kan bijvoorbeeld in het belang van de voortzetting van zijn onderneming een volmacht verlenen aan iemand met kennis van zaken op het terrein waarop de onderneming betrekking heeft.

Nog meer zaken regelen?

Het kan zijn dat je nog meer wil regelen dan alleen een algemene volmacht. In een levenstestament kun je uitgebreid verdere zaken regelen. Een algemene volmacht is namelijk maar één onderdeel van levenstestament.

Verschil tussen een testament en een levenstestament

In een gewoon testament leg je vast wat er na je overlijden met je nalatenschap moet gebeuren. Dit testament gaat pas in werking na overlijden. Een levenstestament is een testament waarin je zaken vastlegt voor het geval dat er tijdens je leven iets gebeurt waardoor je zelf niet meer kunt handelen. Dit is bijvoorbeeld het geval na een ongeluk of door ziekte. Een levenstestament wordt vastgelegd in een notariële akte. De notaris helpt je bij het opstellen van dit testament.

Wat staat er in een levenstestament?

In een levenstestament is opgenomen:

  • Een of meer volmachten
  • Wensen ten aanzien van medische verzorging of handelingen
  • Wensen ten aanzien van je financiën, onderneming, woning en andere onroerende zaken
  • Wensen ten aanzien van schenkingen
  • Wensen ten aanzien van de benoeming van een mentor of een bewindvoerder over je vermogen
  • Wensen ten aanzien van de praktische zaken voor na overlijden
  • Bijlagen (bijvoorbeeld overzicht van je bankrekening, codes en wachtwoorden, verzekeringen etc.)

Stel er is een bewind over het vermogen van je dementerende ouder aangevraagd, maar jij wilt het huis van je dementerende ouder verkopen. Op dit moment is het levenstestament van belang. De bewindvoerder en de kantonrechter kijken of er iets in het levenstestament staat over het verkopen van de woning. Aan de hand van het levenstestament bepalen zij dan of het huis verkocht mag worden.

Meer weten over ondercuratelestelling, bewindvoering of mentorschap? Lees de blog ‘Ondercuratelestelling, bewindvoering en mentorschap. Wat is het verschil?’.

 

Auteur: Rosan Boertje, student rechten, in samenwerking met mr. Petra den Hollander